Đặc sắc lễ cúng thần lúa - Yang Koi

(LV) - Lễ cúng Yang Koi được tôn trọng trong đời sống tâm linh dân tộc Mạ. Đây là lễ cúng mà người Mạ quan niệm rằng vị thần này liên quan trực tiếp đến lương thực của cuộc sống cộng đồng.

>>> Tưng bừng lễ hội cầu mùa của người Nùng 

>>> Tái hiện hội Sắc bùa của dân tộc Mường 

>>> IPU-132: “Cơ hội vàng” cho văn hoá Việt Nam 

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động văn hoá tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam chào mừng sự kiện Đại hội đồng Liên minh nghị viện thế giới IPU - 132, chiều ngày 27/3, tại không gian nhà dân tộc Mạ thuộc Khu các làng dân tộc, đồng bào, nghệ nhân dân tộc Mạ đến từ Lâm Đồng đã tổ chức tái hiện Lễ hội Yang Koi - cúng thần lúa. Đối với người Mạ, đây là lễ cúng lớn, quan trọng nhất trong năm. Thời gian cúng thường vào tháng 2-3 âm lịch, khi mà người Mạ đã thu hoạch xong mùa màng.

Khèn bầu, dàn chiêng 6 tiến vào khu vực hành lễ. Ảnh: Hà Tuấn

Để chuẩn bị cho lễ cúng, đàn ông Mạ chọn những cây tre cao, thẳng đem về khoảng sân để hành lễ. Họ lấy hai cây tre non cao từ 3-4 mét, chẻ ngọn thành các nhánh được trang trí bằng những hình vuông với các chùm bông tỉa ra. Chính giữa cây tre cắm chùm gai mây tượng trưng cho bông lúa. Những hoa văn hình học trên các vật trang trí thể hiệnq ua các tay đan, các dây nối kết từ gốc đến ngọn thẳng lên trời. Cây tre được phân chia thành nhiều nấc với các hình vuông, tròn bao trùm và toả xuống phía dưới gốc có nhiều dây trang trí các hình tượng con dê bằng lạt tre rất sinh động.

Về lễ vật phục vụ cho Lễ cúng, tuỳ theo điều kiện kinh tế của buôn làng mà già làng đứng ra làm chủ tế, tuỳ khả năng mà gia chủ giết gà, vịt, dê hoặc trâu để làm lễ cúng.

Thực hiện nghi thức hiến sinh. Ảnh: Hà Tuấn

Thực hiện nghi thức lễ cúng, già làng đứng trước cây nêu thổi 3 hồi tù và mời thần linh và dân làng đến dự. Khèn bầu, dàn chiêng 6 vừa thổi, vừa đánh và tiến vào khu vực hành lễ. Tiếp đó, dân làng lần lượt gùi các lễ vật cúng gồm: gà, vịt, rượu cần, lúa, bánh lá bày giữa cây nêu để già làng tiến hành nghi thức cúng.

Sau nghi thức khấn Yang và hiến sinh, già làng lấy máu của con vật hiến sinh (gà, vịt…) quệt lên trán dân làng và dàn cồng chiêng 6 gióng lên báo hiệu kết thúc nghi thức cúng và chuyển sang phần hội. Mọi người cùng chung vui dự tiệc. Nhạc cụ hoà nhịp theo các bài hát, điệu nhảy múa.

Lễ cúng Yang Koi của dân tộc Mạ thu hút đông đảo đồng bào và du khách tham dự. Ảnh: Hà Tuấn

* Chiều cùng ngày, tại không gian làng Ê Đê thuộc Khu các làng dân tộc, đồng bào dân tộc Ê Đê cũng đã tái hiện lễ rước cây nêu vào nhà mới với những nghi thức độc đáo: Gọi về sum họp để mừng sức khoẻ cho chủ nhà (Iêo wit hgum); Cúng sức khoẻ (Ngă yang asei mlei); Cầu an cho chủ nhà (Ngă yang kliăng kông); Nghi thức đeo vòng của dòng họ; Cúng linh hồn vất vưởng; Mời cơm dòng họ…

Cùng với không gian giới thiệu một số nghề truyền thống đặc trưng và một số không gian văn hoá dân tộc trên “Con đường giới thiệu không gian Văn hoá - Du lịch Việt Nam” và Đêm hội Đoàn kết Nghị viện tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam diễn ra vào lúc 20h00 ngày 29/3, những lễ hội do đồng bào các dân tộc tái hiện chính là cơ hội để tôn vinh, giới thiệu với du khách và bạn bè quốc tế về những giá trị văn hoá tiêu biểu, sự phong phú, đa dạng của văn hoá truyền thống các dân tộc Việt Nam và giới thiệu về Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam - “Ngôi nhà chung” của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

Song Nguyên