Tiếp lửa cho nghệ thuật hát Then dân tộc Tày vùng hồ Ba Bể

(LV) - Hát then là loại hình diễn xướng dân gian của người đân tộc Tày – Nùng. Trong đời sống xã hội người dân tộc Tày vùng hồ Ba Bể, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Cạn, hát then – đàn tính đã ăn sâu vào tiềm thức mỗi người dân nơi đây.

Ra đời gắn liền với đời sống dân gian, hát Then là sự phản ánh chân thực cuộc sống của người dân miền núi: phản ánh thế giới tâm linh, truyền thống gia đình, sự tích hợp của nhiều nghệ thuật khác nhau như nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật biểu diễn...

Ngày nay, nghệ thuật hát then đang được giới thiệu rộng khắp qua nhiều hình thức khác nhau. Đặc biệt, ở những thôn, xóm xung quanh khu vực hồ Ba Bể đã hình thành nên nhiều nhóm, câu lạc bộ hát Then nhằm gìn giữ, phát triển, quảng bá loại hình nghệ thuật này đến các du khách tham quan. Các câu lạc bộ Hát then ở thôn Cốc Tộc, xã Nam Mẫu hay câu lạc bộ Hát then vùng hồ Ba Bể, thôn Nà Ngộm, xã Chu Hương,... huyện Ba Bể là không còn xa lạ với người dân nơi đây.

Bên cạnh việc cùng nhau bảo tồn nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình, các câu lạc bộ này cũng đang hoạt động sôi nổi trong việc nhận tổ chức, biểu diễn cho du khách đến thăm quan khu vực hồ Ba Bể.

Chị Trương Thị Dong, thành viên câu lạc bộ Hát then thôn Cốc Tộc, xã Nam Mẫu trò truyện về nghệ thuật hát then Tày. Ảnh: Nguyễn Dung

Trong hội thảo khoa học di sản then Bắc Cạn và xây dựng hồ sơ quốc gia “Then Tày, Nùng, Thái” trình UNESCO đề nghị đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể nhân loại, anh Đổng Văn Hoán, Chủ nhiệm câu lạc bộ Hát then vùng hồ Ba Bể đã bày tỏ muốn hồ sơ khoa học di sản Then Tày, Nùng được phê duyệt: “Tôi rất hi vọng nghệ thuật hát Then được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể, có thể nhờ đó mà nghệ thuật truyền thống này sẽ được tiếp cận và đón nhận rộng khắp”.

Bảo tồn, phát triển nghệ thuật hát then là quá trình cần thiết, lâu dài. Thế hệ trẻ Việt Nam là những đối tượng quan trọng cần được hướng đến. Giảng viên khoa Văn học, Trường đại học KHXH&NV Lư Thị Thanh Lê bày tỏ quan điểm của mình trong việc tạo cơ hội cho sinh viên tiếp cận với nghê thuật này: “Tôi nghĩ trong chương trình đào tạo hoặc chương trình ngoại khóa của các trường phổ thông cũng như các trường đại học cần có các khóa học, các chuyến thực tế về các nghệ thuật truyền thống của các tộc người, để các học sinh, sinh viên hiểu, biết và tự hào, trân trọng về các nét đẹp văn hóa của các tộc người khác nhau trên đất nước Việt Nam. Tại sao sinh viên chúng ta biết nhiều về K pop, Jpop, Rock, Rap,…, mà các nghệ thuật đặc sắc của các tộc người ở đất nước mình thì lại không hề biết? Khi biết, hiểu về Then Tày, chắc chắn các bạn sẽ trân trọng và sẽ có ý thức để bảo tồn vốn văn hóa đặc sắc này của người Tày cũng như của Việt Nam.”

Bạn Đinh Thu Hà, sinh viên khoa Văn học, trường ĐH KHXH&NV có đồng quan điểm trong việc nên tổ chức các hoạt động thường niên: “Cuộc thi thìm hiểu, hoạt động ngoại khóa tạo điều kiện cho các bạn trẻ có cơ hội gặp gỡ, trải nghiệm và nuôi dưỡng tình cảm với các giá trị văn hóa truyền thống”.

Buổi biểu diễn hát, múa then của câu lạc bộ Hát then vùng hồ Ba Bể thôn Nà Ngộm, xã Chu Hương.

Khôi phục, bảo tồn và phát triển nghệ thuật hát then là việc làm có ý nghĩa và cấp thiết, đòi hỏi phải dành nhiều tâm huyết, thời gian. Đã đến lúc cần có sự quan tâm hơn nữa từ phía các cơ quan chức năng ở Bắc Cạn trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá đặc sắc của hát then. Hơn thế, tỉnh Bắc Cạn cũng nên ban hành cơ chế quản lý, tổ chức và kinh phí hoạt động cho các CLB hát then, truyền dạy hát then, tuyên truyền trên các phương tiên thông tin đại chúng, giúp người dân nhất là giới trẻ hiểu và yêu thích loại hình nghệ thuật này.

Nguyên Dung