Báo chí cần định hướng công chúng trong việc tham gia lễ hội

(LV) - Cùng với nỗ lực của cơ quan quản lý nhà nước các cấp, báo chí cũng cần có sự đánh giá toàn diện về công tác tổ chức và quản lý lễ hội, từ đó định hướng công chúng tham gia vào lễ hội một cách lành mạnh, văn minh, đảm bảo không gian tín ngưỡng linh thiêng của lễ hội.

Chuyển biến tích cực

Sáng 12/3, tại Hà Nội, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã tiến hành sơ kết công tác tổ chức và quản lý Lễ hội đầu năm 2014. Thứ trưởng Vương Duy Biên dự và chủ trì Hội nghị.

Theo đánh giá của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, với tinh thần quán triệt sâu sắc các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ với sự tập trung chỉ đạo của Bộ và sự vào cuộc tích cực của các cấp ủy, chính quyền các cấp cũng như sự phối kết hợp của các cơ quan, ban, ngành từ Trung ương tới địa phương nên công tác quản lý và tổ chức lễ hội đầu Xuân Giáp Ngọ trên cả nước đã đạt được những kết quả nhất định.

Các lễ hội diễn ra vui tươi, lành mạnh, an toàn; vấn đề thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội, vệ sinh môi trường đã có nhiều chuyển biến tích cực hơn hẳn so với các kỳ lễ hội của những năm trước đây. Các phương án đảm bảo an toàn lễ hội được quan tâm chú trọng vì vậy đã không để xảy ra các sự cố, các biểu hiện tiêu cực nghiêm trọng.

Lễ hội diễn ra lành mạnh với những nét đẹp vốn có.

Nhiệm vụ đột phá trong công tác quản lý và tổ chức lễ hội năm 2014 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề ra đã được các Cấp ủy, Chính quyền các địa phương triển khai thực hiện và bước đầu đã tạo được sự đồng thuận trong xã hội. Việc thực hiện nếp sống văn minh lễ hội từng bước được nâng cao, những hình ảnh phản cảm trong lễ hội không còn phổ biến như trước đây, chất lượng phục vụ du khách từng bước được chú trọng, mục tiêu gắn lễ hội với phát triển du lịch được nhiều địa phương thực hiện có hiệu quả. Hoạt động lễ hội đầu Xuân Giáp Ngọ đã đáp ứng được nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân và du khách, tạo nên khí thế vui tươi phấn khởi trong cộng đồng, đảm bảo an toàn cho du khách.

Những kết quả tích cực nêu trên một phần quan trọng là từ sự chủ động của cơ quan quản lý nhà nước và các Ban Tổ chức các lễ hội, lường trước các vấn đề nổi cộm trong công tác tổ chức và quản lý lễ hội, từ đó có những giải pháp kịp thời giải quyết. Bên cạnh đó, cũng nhờ sự vào cuộc quyết liệt từ phía các đơn vị chức năng của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch và các ban ngành hữu quan trong công tác kiểm tra trước, trong và sau lễ hội đã tạo nên những chuyển biến tích cực trong công tác tổ chức lễ hội đầu năm 2014.

Xây dựng nếp sống văn minh lễ hội

Bên cạnh những chuyển biến tích cực, Báo cáo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cũng chỉ ra một số điểm tồn tại, hạn chế như: ở một số lễ hội vẫn xảy ra tình trạng tắc nghẽn giao thông cục bộ, vi phạm hành lang an toàn giao thông, công tác giữ gìn vệ sinh môi trường chưa được đảm bảo; dịch vụ trò chơi điện tử có thưởng (dễ biến tướng cờ bạc trá hình) vẫn còn diễn ra; việc bày bán thực phẩm mất vệ sinh an toàn thực phẩm, treo thịt gia súc, gia cầm sống rất phản cảm như: chùa Hương, Đền Đức Thánh Cả - thành phố Hà Nội, phủ Dày (Chợ Viềng), Đền Trần - tỉnh Nam Định...

Việc thực hiện nếp sống văn minh tại một số lễ hội chưa cao, hiện tượng ăn xin, dùng người khuyết tật đi bán hàng hàng lưu niệm, bán tăm từ thiện, chèo kéo khách viết sớ, dâng sớ, khấn thuê, xem tay, xem tướng vẫn còn diễn ra ở một số di tích, lễ hội như: Chùa Keo (Thái Bình), Phủ Tây Hồ, Đền Đức Thánh Cả (Hà Nội), Đền Bà Chúa Kho (Bắc Ninh), Phủ Dày (Nam Định)...

Việc quy hoạch hàng quán dịch vụ trong khu vực lễ hội, di tích có nơi còn chưa được kịp thời chú trọng, các hàng quán dịch vụ hoạt động sát cạnh di tích (khu vực I) vẫn còn xảy ra tại một số di tích, các khu vực bãi đỗ xe chưa được quy hoạch, nâng cấp đảm bảo khoa học, thái độ phục vụ còn thiếu văn minh lịch sự. Các công trình phụ trợ cho lễ hội chưa đáp ứng được yêu cầu, chất lượng các dịch vụ phục vụ lễ hội chưa cao và còn mang tính mùa vụ…

Cần xây dựng lối sống văn minh ở lễ hội (Hình chỉ mang tính chất minh hoạ).

Vấn đề được dư luận và báo chí hết sức quan tâm đó là dịch vụ đổi tiền lẻ, việc sử dụng tiền có mệnh giá nhỏ cũng đã có những chuyển biến tích cực, song vẫn còn diễn ra ở một số lễ hội. Tiền lễ, hoa dâng lễ, gạo muối ở một số nơi chưa được thu gom kịp thời làm ảnh hưởng tính tôn nghiêm nơi thờ tự.

Về vấn đề này, ông Vương Duy Bảo, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Văn hoá cơ sở cho rằng, việc du khách tham gia lễ hội rải tiền lẻ, giắt tiền tay tượng… là vấn đề nhận thức của xã hội chưa đúng đắn. Phải chăng, vấn đề tâm linh lại rẻ rúng đến thế!

Đồng quan điểm này, ông Phan Đình Tân, Chánh Văn phòng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cũng cho rằng, việc làm đó là phí báng thánh thần, làm ô uế không gian thiêng của lễ hội, cần phải lên án và triệt để xử lý.

Ông Phan Đình Tân cũng cho rằng, báo chí nên có những đánh giá tốt ở những chuyển biến tích cực để định hướng công chúng và dư luận đồng thời những hạn chế, tồn tại chỉ là bộ phận nhỏ, không nên đề cập, khai thác quá nhiều, thậm chí lại phản tác dụng.

Rõ ràng, sự nỗ lực của chính quyền các cấp, của các Ban Tổ chức lễ hội là rất đáng ghi nhận, song, những hạn chế, tồn tại còn diễn ra đâu đó ở một số lễ hội vẫn là những “con sâu” làm mất đi sự tôn nghiêm của không gian lễ hội, mất đi sự linh thiêng của lễ hội… Và trong chừng mực nào đó, dần dần, trong tâm thức của người dân mỗi khi đi trảy hội, không phải là về với cõi thiêng, với cội nguồn, mà đơn giản, chỉ là đi du lịch theo đúng nghĩa của nó.

Song Nguyên