Thưởng thức hát Xoan tại mảnh đất nguồn cội

(LV) - Với một hành trình đặc biệt chuyển từ di sản cần bảo vệ khẩn cấp sang danh sách di sản đại diện của nhân loại, hát Xoan Phú Thọ giờ đã là một trải nghiệm không thể thiếu của du khách khi về với đất Tổ.

 >>> Bảo tồn Di sản chính là chìa khóa để phát triển du lịch bền vững

Trải nghiệm “hát Xoan làng cổ”

Trước khi lên lịch khám phá mùa thu phương Bắc với điểm đến là các tỉnh Tây Bắc, chị Huỳnh Phương Nghi (Đại học Văn Lang, TP. Hồ Chí Minh) đã đặt tour du lịch “hát Xoan làng cổ” để tìm hiểu và khám phá vùng đất di sản Phú Thọ. Chị chia sẻ: “Khi tôi đến gian hàng quảng bá du lịch Phú Thọ tại hội chợ du lịch quốc tế TP. Hồ Chí Minh 2018, tôi rất ấn tượng với phần giới thiệu tới du khách những nét văn hoá độc đáo vùng đất Tổ, đặc biệt là 2 di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại “hát Xoan Phú Thọ” và “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương”. Bởi vậy, tôi đã không do dự khi chọn tới nơi này”.

Với lịch trình khám phá đất Tổ Phú Thọ theo chương trình Hát xoan làng cổ, điểm đầu tiên mà nhóm du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh đặt chân tới là Khu Di tích lịch sử Đền Hùng - nơi linh thiêng thờ tự tri ân 18 đời Hùng Vương dựng nước. Sau đó là tới nơi phát tích của những làn điệu Xoan - Miếu Lãi Lèn, đình Thét để tìm hiểu về lịch sử của hát Xoan, cảm nhận những giá trị văn hóa của cha ông truyền lại từ hàng ngàn đời nay. Đình cổ Hùng Lô - quần thể di tích có giá trị văn hóa, lịch sử nổi bật trên vùng đất Tổ, niên đại khoảng trên 300 năm là điểm trải nghiệm thú vị nhất của du khách. Tại đây, mọi người cùng xem biểu diễn và tìm hiểu về hát Xoan cổ. Sau đó, mọi người cùng nhau đi thăm làng cổ Hùng Lô với các ngôi nhà cổ có niên đại khoảng trên 200 năm, thăm làng nghề truyền thống trong vùng và thưởng thức những món ăn dân dã, mộc mạc của vùng đất Tổ.

Ngoài chương trình này, tour “Về miền đất Tổ Hùng Vương” kết nối các di sản gắn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và hát Xoan Phú Thọ theo hành trình từ Khu Di tích lịch sử Đền Hùng - Bảo tàng Hùng Vương - Làng cổ Hùng Lô - Miếu Lãi Lèn. Với những trải nghiệm hát Xoan làm điểm nhấn, cả hai tour có thêm những nội dung khám phá làng nghề, du lịch bằng đường sông, du lịch sinh thái, văn hóa… để thu hút khách.

Hát Xoan đang được hồi sinh trong cộng đồng.

Theo bà Phùng Thị Hoa Lê, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh Phú Thọ, du khách sẽ được tham quan thưởng thức một chương trình nghệ thuật hát Xoan hoàn chỉnh gồm ba chặng hát: hát thờ, hát quả cách và hát hội. Qua đó, du khách hiểu được nét văn hóa có nguồn gốc từ thời đại Hùng Vương với cách trình diễn rất mộc mạc, không có âm nhạc mà chỉ có trống và phách, tay múa chân đưa để làm nên điệu hát Xoan mượt mà.

Đưa di sản gần hơn với cộng đồng

Để bảo tồn di sản của cha ông, cách hữu hiệu nhất chính là sự gắn kết với chủ thể văn hóa để gìn giữ và gắn kết di sản ấy hiệu quả. Từ kỳ tích chuyển từ di sản được UNESCO cảnh báo cần bảo vệ khẩn cấp sang công nhận là di sản đại diện của nhân loại, hát Xoan đang được hồi sinh trong cộng đồng bằng những lớp học di sản trong nhà trường, những lễ hội giàu truyền thống và cả chương trình du lịch đặc sắc. Điều này đã trở thành chính sách phát triển du lịch của Phú Thọ. Nghị quyết số 14-NQ/TU ngày 15/7/2016 về phát triển du lịch tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2016 - 2020 đã xác định: “Tập trung khai thác tối đa các tiềm năng, lợi thế nguồn tài nguyên du lịch phong phú sẵn có của tỉnh, đặc biệt là hai di sản văn hóa thế giới được Unesco vinh danh là “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” và “hát Xoan Phú Thọ”, nguồn nước khoáng nóng, hệ sinh thái tự nhiên để phát triển du lịch theo hướng bền vững, hiệu quả cao”.

“Hát xoan làng cổ”, “Về miền đất Tổ Hùng Vương” là hai tour du lịch được tổ chức hàng ngày từ tháng 4/2018, được sự đón nhận và tham gia nhiệt tình của khách du lịch quốc tế và Việt Nam. Trước đó, du khách muốn thưởng thức hát Xoan thì đều phải đợi mỗi dịp giỗ tổ Hùng Vương. Hiện nay, nhiều công ty du lịch, lữ hành lớn như Saigontourist, APT, Câu lạc bộ Du lịch Thủ đô đã chung tay để cùng phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa, du lịch tâm linh, thêm những trải nghiệm mới cho du khách khi tới Phú Thọ.

Điều thú vị nhất với du khách chính là khi được hòa mình vào không gian cổ kính, được các nghệ nhân và đào kép Xoan hướng dẫn múa, hát cùng phường Xoan để có thể cảm nhận thêm những giá trị văn hóa gắn kết cộng đồng của hát Xoan. Mọi sự khác biệt về văn hóa, tuổi tác, ngôn ngữ bỏ lại phía sau, những du khách đến từ các quốc gia như Anh, Pháp, Hà Lan, Mỹ…đều có thể cùng nhau giao lưu, tìm hiểu những nét văn hóa truyền thống, độc đáo và đặc sắc của đất Tổ.

Những nụ cười hài lòng, những ánh mắt háo hức của du khách vẫn còn tiếp tục với những trải nghiệm như làm bánh chưng, bánh dày, học cách làm nón, đan lát hay làm những món ăn truyền thống cùng người dân địa phương. Mỗi một trải nghiệm sẽ làm sâu sắc hơn ấn tượng về vùng đất, con người nơi đây.

Hồ Sỹ Quang