Sách mới Bà đỡ - Tình yêu ngày tận thế

(LV) - Tiểu thuyết Bà đỡ - Tình yêu ngày tận thế của tác giả Katja Kettu, người dịch Bùi Việt Hoa của Nhà xuất bản Phụ nữ phát hành trên toàn quốc tháng 6/2018.

>>> Trào lưu “Viên đá tha thứ” đến Việt Nam 

Tiểu thuyết lấy bối cảnh rất lớn và rợn ngợp là chiến tranh thế giới thứ hai, song lại chọn cách kể chuyện thông qua hình thức quá đỗi cá nhân là thư từ, nhật ký, dường như Katja Kettu muốn tạo ra sự tương phản ngay ở “khởi thủy”. Trên tấm bản đồ thế chiến mênh mông, vùng đất Láp chỉ là một chấm bé xíu, cũng như trong sa mạc lịch sử khắc nghiệt đó, mỗi con người chỉ như hạt cát.

Bìa tiểu thuýet.

Qua những dòng ghi chép riêng tư, hoặc dành cho nhiều nhất một người – “người ấy” – đọc, ta có thể nhận thấy hai gương mặt rõ nét nhất: nhân vật nữ, bà đỡ với biệt danh Mắt Dại và nhân vật nam, nhiếp ảnh gia chiến tranh phục vụ lực lượng SS: Johannes Angelhurst. Họ yêu và yêu và yêu! Nhưng tình yêu đó chưa bao giờ bằng lặng, thậm chí vốn đã ẩn chứa sự đối nghịch: Người này mang sự sống đến, còn người kia đào “bể bơi” cho thần Chết. Mối quan hệ giữa Mắt Dại và Johannes, trong phần lớn thời gian, tựa như sóng cồn; hẳn Katja Kettu có chủ ý khi đặc biệt hướng “chiếc máy quay” vào những phân cảnh ân ái, từ đó đẩy cảm giác về cái hoang dại, dữ dội lên cao nhất. Song cũng nhờ thế, việc điểm xuyết khoảng lặng mà hai người trải qua bên nhau lại mang sức nặng hơn cả. Đọc những dòng này: “Những mảnh sao băng rơi lả tả phía trên chúng tôi. Mỗi khi có một mảnh bay qua đường chân trời, tôi lại giật mình. Chúng tôi đếm và lại đếm sao, chỉ để lại và lại nhận ra rằng chúng có hàng triệu triệu và chúng ta không bao giờ có một kết quả giống nhau. Lại một vòng cung nữa bay trong không trung, và tôi cảm nhận được người đàn bà của tôi thoắt run lên” ta không thấy sự tàn nghiệt trong chiến tranh, có thứ gì man mác lay động tâm can, thậm chí thiên về chủ nghĩa lãng mạn.

Dẫu vậy, đọc Bà đỡ - Tình yêu ngày tận thế đâu chỉ là miên theo cảm xúc, theo những gập ghềnh tâm lý của nhân vật, ở đó, độc giả phải là người lật giở, sắp xếp các trang ghi chép hòng nắm được mạch truyện; hàng loạt mảnh ghép đã bị xáo lên lệch khỏi thời gian tuyến tính, đẩy nhân vật vào sâu hơn lớp mành quá khứ đầy bí ẩn: Thân phận Mắt Dại ở đâu? Liệu có thực Johannes Angelhurst là gã đao phủ cho Quốc xã?

Như nhiều sáng tác khác của Katja Kettu, Bà đỡ - Tình yêu ngày tận thế được nhận định mang màu sắc của thuyết thần bí – với ánh sáng vĩnh cửu từ Thượng Đế, song còn một thứ ánh sáng cứu rỗi khác: tình yêu. Nhân vật Mắt Dại dẫu luôn tin sùng Thượng Đế thì cũng đã thừa nhận rằng: “Tôi là một bà đỡ không có học. Trong cái thế giới này tôi chỉ có một loại tình cảm đúng đắn, và đó là tình yêu”. Nhờ tình yêu, hay nói rộng hơn là tình người, mầm thiện không bị cái ác ngập ngụa của chiến tranh đè bẹp.

Ta cũng không thể quên một nét độc đáo khác trong sáng tác của Katja Kettu: ngôn ngữ. Đặc biệt, với Bà Đỡ - Tình yêu ngày tận thế, tác giả đã dùng chẳng những thổ ngữ vùng cực bắc và cực tây bắc Phần Lan (thổ ngữ đất Láp) mà còn trùng điệp phương ngữ của nhóm dân Koltta, các thổ ngữ Phần Lan được dùng tại Bắc Thụy Điển và Bắc Na Uy, tiếng Đức, tiếng Nga như là cách biểu hiện không khí hỗn tạp, dữ dội trong thế chiến, cũng như cảnh quan hoang sơ, khắc nghiệt. Katja Kettu không ngại nhào trộn ngôn ngữ của nhiều nhóm dân bản địa, nhiều tôn giáo và tín ngưỡng... để kiến tạo một thế giới “đa sắc, đa chiều”; để lột tả tính cách nhân vật, nhất là Mắt Dại – người đàn bà thất học sống theo bản năng mãnh liệt, thậm chí hoang dại như con thú cái. Ngôn ngữ là yếu tố gai góc, “khó nhằn” bậc nhất trong cuốn tiểu thuyết này, một thách thức với bất cứ người chuyển ngữ nào. Sau nhiều cân nhắc, dịch giả Bùi Việt Hoa, người đưa tác phẩm đến với bạn đọc Việt Nam, đã can đảm dùng trường từ vựng thô tục, kì quặc, đôi khi lố bịch, hầu bảo đảm tính nguyên vẹn cho tinh thần tác phẩm.

Bà Đỡ - Tình yêu ngày tận thế ra đời dựa trên bối cảnh “cũ” (thế chiến thứ hai) song vẫn nhanh chóng trở thành một hiện tượng văn chương đặc sắc, với “mê cung” ngôn từ và những cao trào xếp lớp khiến người đọc cảm thấy mỗi phút lật giở trang sách đều đáng giá.

Tác giả: Katja Kettu – một cây bút đang lên người Phần Lan. Kettu không chỉ là tiểu thuyết gia mà còn là nhà báo, đạo diễn phim hoạt hình. Tác phẩm của cô thấm đượm thuyết thần bí tự nhiên theo truyền thống Phần Lan, và dồi dào thổ ngữ ở phía bắc quốc gia này. Kettu còn gây chú ý nhờ những cốt truyện đầy sửng sốt cũng như ngôn ngữ rất độc đáo, hoặc giàu chất thơ.

Tính tới thời điểm này, Bà Đỡ - Tình yêu ngày tận thế là cuốn tiểu thuyết hội tụ những nét đặc sắc nhất trong phong cách văn chương của cô, đã gây tiếng vang trên văn đàn thế giới.

Tiểu thuyết bán với giá 109.000VNĐ.

Minh Quế