Rêu đá – đặc sản nức tiếng Sơn La

(LV) - Đến Sơn La, du khách không chỉ bị cuốn hút bởi cảnh đẹp của thiên nhiên mà còn cảm nhận sự hấp dẫn của những món ăn đặc sắc của đồng bào Thái đặc biệt là rêu đá – món ăn đặc trưng làm nên hương sắc núi rừng trong văn hóa ẩm thực của người Thái.

 >>> Cà sáy Tiên Yên – món ngon miền biển Quảng Ninh

Chuyện tình rêu đá

Rêu đá là đặc sản chỉ có ở vùng Tây Bắc nói chung, Sơn La nói riêng, rêu thường bám vào các gờ đá nơi lòng suối. Rêu được chia thành 3 nhóm: “cui”, loại rêu mọc thành sợi như sợi tóc, màu hơi sẫm; “cay”, loại rêu có sợi mọc rời rạc màu xanh và “tau”, loại rêu mọc thành từng mảng ở ao hoặc các khe suối.

Đồng bào dân tộc Thái thường truyền miệng câu chuyện về mối tình chung thủy của đôi trai gái dân tộc Thái. Hai người yêu nhau tha thiết nhưng bố của cô gái không ưng thuận. Một hôm, đôi trai gái trèo lên ngọn núi cao, bện tóc vào nhau, thề nguyện suốt đời sống bên nhau. Rồi họ biến thành ngôi sao mai lấp lánh, nước mắt họ chảy thành sông, tóc biến thành rêu đá óng ả trong làn nước.

Hái rêu - nét văn hóa độc đáo của đồng bào Thái .

Đi hái rêu là một nét đẹp văn hóa của người Thái, khi một ngày đẹp trời cả bản nghỉ nương rẫy rủ nhau tới các bãi rêu như đi trảy hội. Rêu đá chế biến nhiều món ăn truyền thống, đặc sắc của đồng bào Thái Tây Bắc, đậm đà trong mâm rượu hứa hôn của các đôi trai gái được tổ chức trong ngày xuân. Món rêu đá còn mang một ý nghĩa về truyền thuyết của mối tình chung thủy từ ngàn xưa.

Món ngon từ rêu đá

Rêu đá có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, trong đó đơn giản nhất là canh rêu tươi (kinh tau). Trước khi chế biến thành món ăn phải để rêu trên thớt hoặc hòn đá có mặt phẳng, dùng chày gỗ đập nhiều lần cho nát hết tạp chất bám trên rêu, rửa sạch không còn cát sạn. Rêu sau khi rũ hết cát sạn được cắt thành từng đoạn nhỏ, thả vào nước luộc gà hoặc xương hầm, nêm gia vị vừa khéo, đến khi chín sẽ dậy lên hương thơm hấp dẫn.

Cách chế biến rêu đá.

Với những mẻ rêu non người Thái thường dùng để chế biến nộm rêu (tau nửng). Rêu sạch đem cắt nhỏ bỏ vào chõ hấp chín, thêm muối, đường, gừng, rau thơm, ớt, mắc khén thành món ăn đậm vị, giòn, ngọt và thơm.

Trong các món, có lẽ rêu nướng (tau pho) vẫn là món ăn độc đáo và đặc sắc nhất. Rêu sạch cắt khúc, nêm gia vị hoặc nướng không với các loại lá dong, lá chuối bọc lại nướng trên than hoa hay vùi trong tro nóng đến khi gói rêu dậy lên mùi thơm phức. Cũng có thể bọc lá kẹp que nướng cùng cá suối, thịt lợn, thịt gà, rêu nướng chín mỏng tang, giòn và thơm ngon đặc biệt.

Món ngon từ rêu đá.

Rêu đá sau khi hái có thể bảo quản tươi được 2-3 ngày, người Thái cũng tích trữ rêu khô phơi gác bếp để ăn dần hay dùng trong các dịp trọng đại như cưới hỏi, lên nhà mới hay lễ hội.

Theo kinh nghiệm dân gian, rêu đá là một món ăn mát lành giúp lưu thông khí huyết, giải độc, thanh nhiệt, hạ huyết áp cũng như nhiều công dụng khác.

Lên cao nguyên Mộc Châu thưởng thức rêu đá – món quà của núi rừng, du khách mới thấy được cái thú ẩm thực của người vùng cao, để rồi chỉ một lần ăn mà nhớ mãi hương vị đặc biệt ấy.

Tuệ Minh