Vị Khê - giữ nghề cây cảnh đất Thành Nam

(LV) - Vị Khê được xác định là quê gốc của nhiều loài hoa dân tộc: Bạch đào, trà mỹ, đỗ quyên, hải đường, cúc, thược dược... và hàng trăm giống hoa khác. Hơn 800 năm đã qua đi với bao thăng trầm của lịch sử, Vị Khê vẫn tồn tại, phát triển và không ngừng làm đẹp cho đời.

>>> Làng nghề sơn mài nổi tiếng đất Hà Thành 

Trồng cây cảnh - mũi nhọn kinh tế của Vị Khê

Cùng vói bề dày lịch sử của làng nghề truyền thống Vị Khê đã phát triển nghề trồng cây cảnh và nghề này đã trở thành mũi nhọn kinh tế quan trọng của địa phương. Nghề truyền thống của làng được phát huy trong những năm qua đã tạo nên nguồn thu chính của địa phương, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động.

Ông Nguyễn Văn Chiến, Chủ tịch Hội sinh vật cảnh Vị Khê cho biết: Xã Điền Xá có 7 làng trồng cây cảnh với diện tích 450 ha, thì riêng làng Vị Khê diện tích trồng cây cảnh có tới 150 ha. 70% cây cảnh có giá trị cao nhất đều tập trung ở làng Vị Khê, 100% người dân nơi đây đều làm nghề trồng cây cảnh. Tùy theo từng năm, thu nhập bình quân đầu người từ 20 - 30 triệu đồng/năm, tổng thu nhập của một hộ bình quân trên 100 triệu đồng/năm (do trồng cây cảnh theo mô hình vườn nhà, nên thu nhập thường được tính chung cho cả hộ). Nhờ cây cảnh, kinh tế của các hộ ngày càng khá giả. Bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới tích cực, kinh tế phát triển.

Mô hình sản xuất cây cảnh ở Vị Khê rất đa dạng nhằm đáp ứng tốt nhất theo yêu cầu của thị trường. Có mô hình trồng cây loại nhỏ (mini) nhằm phục vụ đại chúng. Loại cây này thường có kích cỡ nhỏ và giá trị thấp, đáp ứng được nhu cầu trang trí bình dân của người dân; có mô hình trồng cây trang trí, sản phẩm của mô hình này thường cung cấp cho các khu du lịch sinh thái, khách sạn, công viên... có mô hình trồng cây bóng mát. Sản phẩm của mô hình này thường được dùng cho đường phố ở các đô thị.

Những thách thức tồn tại

Ông Vũ Anh Tuấn - Chủ tịch UBND xã cho biết: Truyền thống trồng cây cảnh đã có ở Điền Xá từ lâu đòi, nhưng quy mô nhỏ, phần lớn đất đai, lao động vẫn chuyên canh cây lúa. Kể từ khi có chính sách mở cửa, cây cảnh phát triển trở thành một loại hàng hóa thương mại, mang giá trị tinh thần được ngưòi tiêu dùng đón nhận. Đòi sống nhân dân được nâng cao, hầu hết các hộ gia đình đã có tivi, tủ lạnh, xe máy, điện thoại, máy tính, thậm chí cả ô tô hạng sang. Dịch vụ vận tải, dịch vụ lao động theo đó cũng phát triển.

Theo ông Đỗ Duy Quân - phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh xã chia sẻ: Cây cảnh ở đây có 2 nguồn đầu ra là cung cấp cho các công trình công cộng như công viên, đường giao thông, khu vui choi giải trí, đô thị…và bán cho người tiêu dùng, xuất khẩu theo đường tiểu ngạch (Nhật Bản, An Độ, Hà Lan, Singapore, Lào, Thái Lan, Campuchia, Hàn Quốc.). Những năm trước, Điền Xá như một trung tâm bán buôn, bán lẻ, quanh năm, suốt tháng lúc nào cũng nhộn nhịp bởi đội quân buôn bán bằng xe thồ, xe máy lấy cây bán lẻ, ô tô tải chạy hàng cho các vựa cây và công trình. Thời điểm này, làng nghề đang gặp khó khăn, có thể nói là thất thu do ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế, đặc biệt là cây xanh, cây bóng mát cho các công trình xây dựng, dự án, đô thị (thường chiếm từ 10 - 15% tổng giá trị đầu tư). Các dự án dừng lại hoặc đầu tư nhỏ giọt đã khiến nguồn đầu ra kém sôi động hơn.

Lễ hội cây cảnh ở Vị Khê.

Vị Khê xanh ngắt một "nghề"

Trải qua quá trình hình thành, tồn tại và phát triển lâu dài trong lịch sử, các sản phẩm của làng hoa cây cảnh Vị Khê đã được người mua trong và ngoài nước yêu thích. Bằng đôi tay tài hoa cùng lòng yêu nghề sâu sắc những nghệ nhân của làng Vị Khê đã tạo nên những tuyệt tác làm đẹp cho đời, làm giàu cho gia đình, cho quê hương và đất nước. Họ đã đóng góp những tài sản vô giá góp phần làm giàu kho tàng văn hóa làng nghề trong thời đại hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay.

Cây cảnh Vị Khê đã mang lại cho người dân nơi đây một cuộc sống ấm no, đầy đủ. Làng Vị Khê đang thay da đổi thịt hàng ngày. Những nghệ nhân của làng vẫn đang ngày ngày cần mẫn tạo nên những tác phẩm nghệ thuật nối tiếp gìn giữ và dựng xây cho làng Vị Khê.

Cây cảnh Vị Khê không những phát triển trong địa phương mà còn đi khắp đất nước, thậm chí xuất khẩu ra nước ngoài. Và Vị Khê cũng được nhiều vinh dự khi 2 cây Nguyệt Quế và hàng Vạn Tuế của làng được chọn để trồng bên Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhiều nơi quan trọng như: Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Quảng trường Ba Đình…đều có sự hiện diện của hoa cảnh Vị Khê. Nghệ nhân làng nghề Vị Khê luôn tự hào khi nhiều cây cảnh chứa đựng tâm huyết, tài hoa của họ được giới làm nghề công nhận khi đoạt các giải vàng, giải bạc, kỷ niệm chương tại các cuộc thi, triển lãm. Các tác phẩm nghệ thuật cây cảnh tuyệt vời như Khuê Văn Các, Chùa Một Cột...làm nức lòng người làng Vị Khê nói riêng, giới mê cây cảnh nói chung.

Như Loan