Cổ kính và độc đáo đình Chèm

(LV) - Là ngôi đình có niên đại hơn 2.300 năm tuổi và còn giữ gần như nguyên vẹn những kiến trúc cổ xưa của tiền nhân để lại. Đây cũng là ngôi đền thờ nhà ngoại giao đầu tiên của Việt Nam từ thời Hùng Vương. Trong lịch sử dân tộc, Đức Thánh Chèm đứng hàng thứ ba sau Thánh Tản và Thánh Gióng.

>>> Chùa Bổ Đà - Chốn tâm linh cổ kính 

Nằm trên bờ Nam sông Hồng, mặt hướng chính Bắc, nhìn ra sông Hồng, đình thuộc làng Chèm, xã Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Theo thần tích tại đình Chèm, đình được vua Thục Phán An Dương Vương lệnh cho nhân dân xã Thụy Phương lập để thờ đức Hy Khang Thiên Vương Lý Ông Trọng. Ngài đã có công giúp vua Hùng Duệ Vương dẹp giặc ngoại xâm cứu nước và là sứ giả đi sứ nhà Tần, được vua Tần phong Tư Lệ Hiệu Úy và phong tước Phụ Tín Hầu vì công lao giúp vua Tần đánh dẹp Hung Nô. Ngài còn giúp người dân Thụy Phương diệt trừ thủy quái, khuyến khích nghề làm ruộng, trồng dâu...

Tiền nghi môn đình Chèm (hay còn gọi là tam quan ngoài).

Nghi môn nội (tàu tượng) - nơi đặt tượng ông quản tượng, voi chiến và ngựa chiến của Đức Thánh.

Vì nằm trên bờ sông Hồng, để tránh ngập lụt, năm 1916 với sự kiện “kiệu đình Chèm” dân làng đã nâng toàn bộ ngôi đình cao thêm 2,4 m bằng cách thủ công với sức người, quang gánh, gạch đá...

Mái đình và tường gạch cổ kính của hệ thống tòa Tiền tế, Đại bái, Hậu cung liên kết với nhau.

Nhà tiền tế với mái ngói gắn liền với phương đình 8 cột.

Đình được xây dựng theo lối kiến trúc nội công ngoại quốc, gồm: kiến trúc tam quan ngoài với tứ linh long, ly, quy, phượng quay ra bốn hướng, còn gọi là Tiền nghi môn; Tam quan trong xây 3 gian, 4 mái và 5 cửa ra vào; Khu nhà bia (Tiểu phương đình); sân đình; 2 gian tả hữu mạc; Phương đình 8 mái; tòa Đại bái và Hậu cung tạo thành hình chữ công. Hậu cung có án thờ, sập thờ, long ngai, bài vị, khám thờ vợ chồng ngài và các tượng chầu. Tổng thể được xếp theo trục hoàng đạo Đông - Bắc - Tây - Nam.

Bia đá Thụy Phương đình bi ký do tiến sỹ Nghiêm Xuân Quảng soạn khắc năm 1017, ca ngợi công đức của đức thánh Lý Ông Trọng và công cuộc kiệu đình năm 1016.

Ban thờ công đồng.

Cụ Lê Văn Hiệu, thủ từ đình Chèm cho biết: “Đặc biệt nhất trong kiến trúc là các cột, mái được chạm trổ tinh xảo. Ngày gian giữa của tòa đại bái với điêu khắc câu đầu, con đội và phía trên vì giữa được chạm khắc phi đối xứng. Câu đầu với khắc chạm tích cá vượt vũ môn và 1 bên chạm con nghê. Phía trên vì giữa chạm khắc 1 bên hình long cuốn thủy và 1 bên chạm hình tượng phượng cuốn thi. Các hoa văn này được khắc chạm bằng đường nét sắc sảo, sinh động nhưng mềm mại, trau chuốt và không ghép như nhiều đình khác mà chạm khắc ngay trên mái kèo…”.

Câu đầu với chạm khắc tích cá vượt vũ môn.

Hình tượng phượng cuốn thi.

Phía trên vì giữa chạm khắc 1 bên hình long cuốn thủy.

Nằm trên địa bàn làng Việt cổ, đình Chèm là một công trình kiến trúc nghệ thuật cổ kính còn sót lại, điểm tham quan độc đáo của Hà Nội nghìn năm văn hiến. Nơi đây lưu dấu cho hậu thế sự tích về một vị tướng tài đức trọng có công dẹp giặc cứu nước.

Hàng năm, từ ngày 14 - 16/5 âm lịch, người dân ba làng (Chèm, xã Thụy Phương và hai làng kết chạ là làng Hoàng, xã Hoàng Xá và làng Mạc, xã Liên Mạc) cùng mở hội linh để tưởng nhớ công lao của ngài.

Nguyễn Thị Minh Thư