“Nhịp điệu quê hương” - rối cạn độc đáo

(LV) - Múa rối nước thường hấp dẫn với những nét đặc trưng mang tính truyền thống, sự hấp dẫn ấy lan toả sang múa rối cạn và đã để lại nhiều ấn tượng với người xem. “Nhịp điệu quê hương” là một trong những hiện tượng như vậy.

Mới đây, tại Lễ hội Harmony World Puppet Carnival - một trong những sự kiện văn hóa Thế giới lớn nhất trong năm 2014, diễn ra tại thủ đô Bangkok - Thái Lan, chương trình “Nhịp điệu quê hương” của Nhà hát Múa rối Trung ương đã vượt qua 856 vở diễn của 160 đoàn đến từ hơn 80 quốc gia để dành giải chính duy nhất và để lại ấn tượng với người dân Thái Lan và các nước tham dự.

Chất liệu dân gian gây ấn tượng mạnh với người xem.

Sự hấp dẫn đến từ chất liệu dân gian

Có lẽ sức hấp dẫn của các chất liệu dân gian không chỉ riêng loại hình nghệ thuật múa rối mà ngay cả trong xiếc, các loại hình sân khấu, chất liệu dân gian cũng được khai thác triệt để và mang lại thành công. Với chương trình “Nhịp điệu quê hương” cũng vậy, lấy đề tài “quê hương” làm chủ đạo, chương trình được tác giả, đạo diễn NSƯT Nguyễn Tiến Dũng dàn dựng dựa trên một số làn điệu dân ca truyền thống mộc mạc, gần gũi với đời sống sinh hoạt của người nông dân Việt Nam. Ngoài ra, điểm nhấn chính là từ chất liệu mây tre đan như con rối được làm từ những vật dụng quen thuộc trong đời sống thường ngày như: Thúng, mủng, rổ rá, dần, sàng, chổi quét nhà, quạt nan, rơm rạ… bằng động tác tinh tế, khéo léo, những đôi tay “biết nói” của các nghệ sỹ đã biến chúng thành những con rối ngộ nghĩnh, sinh động, thú vị và có sức hút kỳ lạ với người xem. Không những thế, tổng thể chương trình là sự hoà quyện giữa lời ca và sự chuyển động của con rối, tạo nên nét đặc trưng khác biệt.

Có thể nói, mỗi trò diễn là một bức tranh đa sắc, phong phú, phảng phất không khí bốn mùa xuân - hạ - thu - đông với những cảnh “Ngày mùa”, “Chăn trâu”, “Vợ chồng thuyền chài”, “Múa hoa sen”, “Hát sẩm”, “Ði hội”, “Chầu văn”… hay đơn giản chỉ là cánh cò bay thấp thoáng trong lời ru của mẹ. Tất cả cùng hoà thanh tạo nên “Nhịp điệu quê hương”, mộc mạc mà sâu lắng.

NSƯT Nguyễn Tiến Dũng, PGÐ Nhà hát Múa rối Việt Nam cho biết: Trong những ngày tham dự lễ hội Harmony World Puppet Carnival, các nghệ sỹ Nhà hát Múa rối Việt Nam biểu diễn 5 buổi. Kết thúc ngày diễn đầu tiên, cả khán phòng như nổ tung bởi tiếng vỗ tay nồng nhiệt của các bạn bè đồng nghiệp và đông đảo khán giả đất nước Chùa Vàng xinh đẹp.

Ông Rod Petrovic - Giám đốc sản xuất, đạo diễn sân khấu, trưởng Ban tổ chức Carnival, thành viên Ban giám khảo đã chia sẻ: Các bạn đã cho chúng tôi thưởng thức một màn biểu diễn thật sự ấn tượng, hoàn hảo. Hoàn hảo về tất cả: Ðạo diễn, diễn viên tài năng, âm nhạc, cảnh trí... Một chương trình thật sự rất Việt Nam, các bạn hãy nhớ rằng, các nghệ sỹ múa rối của các bạn là tài năng số một của thế giới, là đương kim vô địch. Tôi tin rằng, các bạn sẽ giữ được vị trí xứng đáng đó.

Ban giám khảo cũng đã đánh giá: Chương trình của Nhà hát tương đối hoàn thiện về tất cả mọi mặt. Một chương trình mà trong đó có rất nhiều sự chuyển động, hợp lý, nhuần nhuyễn và cuốn hút đến mức không tìm ra được khiếm khuyết của nó...

Nghệ sỹ múa rối đi được bằng hai chân

Sự phát triển của múa rối Việt Nam không dừng lại ở sự hấp dẫn của múa rối nước mà ở múa rối cạn cũng đã có sự sáng tạo, đột phá. Theo bà Ngô Thanh Thuỷ, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam, Chương trình múa rối cạn “Nhịp điệu quê hương” được biểu diễn trong dịp kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Canada. Sau đó, chúng tôi vẫn tiếp tục luyện tập và nâng cao để biểu diễn phục vụ nhiều sự kiện trong và ngoài nước như: Trung Quốc, Nhật Bản… Ngoài ra, chương trình đã được trao giải B của Hội Nghệ sỹ Sân khấu năm 2014.

Nghệ sỹ Nguyễn Thuỳ Trang, nghệ sỹ Nhân dân đầu tiên của ngành múa rối cho hay: Với 36 năm làm nghề, chương trình “Nhịp điệu quê hương” tham gia sự kiện tại Thái Lan là lần đâu tiên chúng tôi được toả sáng trong những đêm diễn hưng phấn, say mê. Chúng tôi đã được kế thừa, thừa hưởng sự đam mê nghệ thuật của “thế hệ vàng” Nhà hát Múa rối Việt Nam để có ngày hôm nay, khi múa rối cạn và múa rối nước đều được công chúng đón nhận, sức hấp dẫn, lan toả của nghệ thuật truyền thống.

NSƯT Kim Thông, người đã gắn bó với Nhà hát Múa rối từ những ngày đầu thành lập chia sẻ: Những ngày đầu thành lập, giống như tình hình chung của các Nhà hát, có nhiều gian truân vất vả để làm nghề, nhưng thế hệ đó cũng đã đạt được nhiều thành tích cao tại liên hoan ở Nga, Pakistan. Nếu như trước đây là các vở diễn dài, thì hiện nay tác tiết mục được thể hiện ngắn gọn, đan xen hiệu ứng âm thanh, ánh sáng đáp ứng nhu cầu của khán giả, dễ tiếp nhận hơn. Thế hiện nghệ sỹ hiện nay đã có sự năng động, sáng tạo phù hợp với xu thế của thời đại. Sự kết hợp giữa chất liệu dân gian với phong cách hiện đại đã “lấy lòng” được khán giả, chính vì vậy, họ càng đam mê, nhiệt huyết và có trách nhiệm với nghề.

Nhiều chương trình múa rối nước và cạn đã tham gia biểu diễn ở các hội nghị, lễ hội tại các làng gần gũi với người dân và có ảnh hưởng nhất định đến nhận thức của lớp trẻ về nghệ thuật truyền thống.

Có thể nói, những người nghệ sỹ múa rối Việt Nam nói chung và các nghệ sỹ của Nhà hát Múa rối Việt Nam đã tự tin để đi bằng hai chân múa rối cạn và múa rối nước trên con đường trinh phục khán giả hôm nay.

Thu Lê