Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy nguồn lực con người trong công cuộc đổi mới

(LV) - Thắng lợi của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc ở Việt Nam trong thế kỷ XX là thành quả của cuộc đấu tranh kiên cường, bền bỉ của dân tộc trong hàng chục năm; của sự hiện thực hóa khát vọng vươn lên không ngừng, quyết giành lại độc lập dân tộc và phấn đấu cho tự do, hạnh phúc của dân tộc Việt Nam; đồng thời cũng là kết quả của việc tìm ra, quy tụ và phát huy các nguồn lực của dân tộc.

Trong tư duy của Hồ Chí Minh, đó là cả một sự nghiệp vĩ đại, một cuộc chiến đấu khổng lồ, chống lại những gì cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ tốt tươi. Sự nghiệp đó đòi hỏi phải tìm ra những nguồn lực thúc đẩy nó nhanh đi đến thành công.

Xuất phát từ chính thực tiễn sự nghiệp cách mạng Việt Nam, để thúc đẩy sự nghiệp cách mạng của dân tộc giành được thắng lợi, Hồ Chí Minh đã xác định những nguồn lực, trong đó, có nguồn lực con người. Tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy nguồn lực con người trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội có giá trị thiết thực đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam không chỉ trong những năm tháng Người lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân thực hiện sự nghiệp vẻ vang và cũng hết sức khó khăn này, mà còn trong những năm tháng sau khi Người qua đời, nhất là trong công cuộc đổi mới hiện nay.

Con người là chủ thể chân chính sáng tạo ra mọi giá trị vật chất và tinh thần.

Con người là động lực quyết định thắng lợi của cách mạng

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, con người là động lực chủ yếu nhất, quyết định nhất đối với thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Trên cơ sở kế thừa truyền thống trọng dân, thân dân trong lịch sử dân tộc và tinh hoa nhân loại, đặc biệt là quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin “cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”, “quần chúng nhân dân là những người làm ra lịch sử”, từ khi bắt tay vào công việc tuyên truyền, giác ngộ, tổ chức và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Hồ Chí Minh đã nghiên cứu thấy được một trong những nguyên nhân khiến các phong trào đấu tranh yêu nước trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời bị thất bại là do nhân dân chưa đoàn kết, thiếu đi sức mạnh cần thiết trước thực dân Pháp - một kẻ thù hoàn toàn mới, đến từ phương Tây và hơn hẳn dân tộc Việt Nam một phương thức sản xuất. Từ đó, Người khẳng định rõ: “Việc gì khó cho mấy, quyết tâm làm thì làm chắc được, ít người làm không nổi, nhiều người đồng tâm hiệp lực mà làm thì phải nổi” . Để xây dựng lực lượng đủ mạnh thì phải đoàn kết, muốn đồng tâm hiệp lực, muốn bền gan thì trước hết ai cũng phải hiểu rõ vì sao mà phải làm, vì sao mà không làm không được, vì sao mà ai ai cũng phải gánh một vai, vì sao phải làm ngay không nên người này ngồi chờ người khác, bởi “cách mệnh là việc chung cả dân chúng chứ không phải việc một hai người”.

Nguồn lực con người được Hồ Chí Minh nhìn nhận trên cả hai phương diện con người cộng đồng và con người cá nhân. Trên phương diện con người cộng đồng, nguồn lực con người chính là sức mạnh đại đoàn kết, có đoàn kết mới quy tụ được sức mạnh của mỗi người thành sức mạnh tổng hợp. Trên phương diện con người cá nhân, nguồn lực con người chính là sự nỗ lực, tích cực, tự giác của mỗi cá nhân, góp phần tạo thành sức mạnh chung của lực lượng cách mạng. Để xây dựng và phát huy nguồn lực con người, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết, một trong những nguyên tắc được Hồ Chí Minh xác định là phải đặt lợi ích dân tộc, lợi ích chung lên trên hết và trước hết, đồng thời quan tâm đến lợi ích chính đáng của mỗi giai tầng và con người cụ thể. Nhìn nhận đúng giá trị của động lực lợi ích, chú trọng đến lợi ích chính đáng của con người trên cả phương diện con người cộng đồng và con người cá nhân, thấy rõ mỗi cá nhân cũng có tính cách riêng, có những nguyện vọng, ước muốn riêng chính đáng và cần được quan tâm đáp ứng là một trong những điểm đặc sắc trong tư duy lý luận và hoạt động thực tiễn của Hồ Chí Minh. Người đã uốn nắn những quan điểm không đúng, không biết phân biệt giữa lợi ích chính đáng của cá nhân và chủ nghĩa cá nhân khi nhắc nhở: “Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là “giày xéo lên lợi ích cá nhân”. Mỗi người đều có tính cách riêng, sở trường riêng, đời sống riêng của bản thân và của gia đình mình. Nếu những lợi ích cá nhân đó không trái với lợi ích của tập thể thì không phải là xấu”.

Trong công cuộc đổi mới hiện nay, nguồn lực con người và việc phát huy nguồn lực con người để thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội được Đảng ta nhận thức ngày càng đầy đủ, rõ ràng hơn. Con người được xác định vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội; nguồn lực con người là nguồn lực quan trọng nhất, quyết định các nguồn lực khác. Do đó, việc quan tâm chăm lo, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân được chú trọng. Đến lượt mình, lợi ích chính đáng của người dân được đảm bảo đã thúc đẩy mạnh mẽ tính hăng hái, tích cực, sáng tạo, cần cù vốn có trong truyền thống tốt đẹp của con người Việt Nam, tạo ra nhiều cách làm mới, nâng cao năng suất, chất lượng lao động sản xuất.

Chính trong công cuộc đổi mới này, việc nhận thức và thực hiện đầy đủ hơn, rõ ràng hơn vai trò của nguồn lực con người đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, đặc biệt là trên phương diện con người cộng đồng gắn kết chặt chẽ, song hành với con người cá nhân, là sự trở lại với những giá trị đúng đắn của tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy nguồn lực con người trong tình hình mới. Điều đó càng cho chúng ta thấy rõ hơn giá trị thiết thực và sức sống của tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy các nguồn lực nói chung, nguồn lực con người nói riêng trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

PGS. TS Lý Việt Quang

(Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh)