Văn hóa biết ơn
(LV) - Ngày 27/7 đi vào lịch sử dân tộc ta khi được chọn làm ngày Thương binh – Liệt sĩ. Dù 73 năm đã trôi qua, nhưng vào mỗi dịp kỷ niệm, ngày Thương binh – Liệt sĩ luôn có ý nghĩa. Bởi vì, thông qua ngày kỷ niệm đó, thể hiện văn hóa “Đền ơn, đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn” của người Việt Nam.
>>> Trưng bày chuyên đề “Lời tri ân”
>>> Chương trình nghệ thuật ''Tiếng gọi non sông''
Không chỉ nói đền ơn, đáp nghĩa suông, mà Nhà nước ta đã có những quy định cụ thể nhằm đền ơn, đáp nghĩa thương binh, liệt sĩ và người có công. Ngày 29/8/1994, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khoá IX thông qua Pháp lệnh Ưu đãi người hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến, người có công giúp đỡ cách mạng. Rồi liên tiếp nhiều năm sau đó, các quy định của Pháp lệnh được sửa đổi và đổi tên thành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng.
|
Bác Hồ thăm hỏi chiến sĩ thi đua Phạm Trung Pôn bị mù hai mắt nhưng đã có sáng kiến cải tiến nông cụ. Ảnh tư liệu. |
Tính đến năm 2019, cả nước có hơn 9,2 triệu người có công và số người có công đang hưởng chế độ ưu đãi hàng tháng là gần 1,4 triệu người. Tính đến năm 2018, mức chuẩn để xác định trợ cấp ưu đãi người có công là 1.515.000 đồng. Tổng kinh phí thực hiện Pháp lệnh Ưu đãi người có công hằng năm khoảng 31.000 tỷ đồng (bao gồm trợ cấp 1 lần, trợ cấp hàng tháng, bảo hiểm y tế, công tác mộ, nghĩa trang liệt sĩ, đền ơn đáp nghĩa...). Giai đoạn 2012 - 2018, cả nước đã chi 10.726 tỷ đồng để hỗ trợ cho 85.412 gia đình người có công làm mới 44.652 căn nhà và sửa chữa 40.760 căn nhà tình nghĩa; tặng 63.523 sổ tiết kiệm cho gia đình chính sách, với tổng số tiền gần 290 tỷ đồng… đã góp phần động viên người có công và thân nhân người có công ổn định cuộc sống.
Ban đầu, ngày Thương binh – Liệt sĩ được gọi là ngày Thương binh toàn quốc. Người nghĩ ra sáng kiến này là Hồ Chủ tịch. Tất nhiên, không phải khi có ngày Thương binh toàn quốc thì các thương binh, gia đình liệt sĩ mới được chú ý quan tâm. Đầu năm 1946, Hội giúp binh sĩ bị nạn được thành lập ở Thuận Hóa, tỉnh Bình - Trị - Thiên, Thủ đô Hà Nội và một số nơi khác. Chủ tịch Hồ Chí Minh được mời làm Hội trưởng danh dự. Trước ngày toàn quốc kháng chiến, vào ngày 7/11/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Thông báo về việc nhận con các liệt sĩ làm con nuôi”. Thông báo có đoạn viết: “Tôi gửi lời chào thân ái cho gia đình các liệt sĩ đó và tôi nhận con các liệt sĩ làm con nuôi của tôi”.
|
Nghĩa trang liệt sĩ những ngày này sáng rực những ngọn nến tri ân. |
Ngày 8/1/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư khen ngợi các chiến sĩ bị thương: “Các chiến sĩ đã hy sinh máu mủ để giữ gìn đất nước. Nay đã bị thương mà còn mong mỏi ra sát địch ở trận tiền. Các chiến sĩ thật xứng đáng với Tổ quốc và Tổ quốc không bao giờ quên những người con yêu quý như thế”. Đến ngày 10/7/1947 thì cơ quan Thương binh và Cựu binh (sau đổi thành Bộ Thương binh) được thành lập.
Từ thủ đô gió ngàn Việt Bắc, trên đồi Khau Tý (xã Điềm Mặc, Định Hóa, Thái Nguyên), từ tháng 6/1947, Hồ Chủ tịch đã đề nghị với Chính phủ chọn một ngày làm Ngày thương binh toàn quốc. Vậy là Ban vận động “Ngày Thương binh” được thành lập. Ông Lê Thành An, nguyên Phó trưởng Phòng Thương binh, Cục Chính trị nhớ lại: Sau khi Ban vận động tổ chức Ngày Thương binh toàn quốc được thành lập, vào khoảng 07 giờ tối một ngày đầu tháng 7-1947, khoảng 20 người trong Ban vận động họp tại nhà một người dân tại xã Lục Ba, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, do đồng chí Lê Tất Đắc, Phó Chính trị Cục, Bộ Quốc phòng phụ trách công tác tuyên truyền và hậu phương binh sĩ, chủ trì. Cùng dự họp có đồng chí Trần Huy Liệu, Tổng bộ Việt Minh; đồng chí Hoàng Tuấn, Nha Thông tin; đồng chí Nguyệt Tú, đại diện Trung ương Hội Phụ nữ cứu quốc; đồng chí Đào Duy Kỳ, đại diện Trung ương Đoàn Thanh niên cứu quốc và một số đồng chí khác nữa. Sau khi bàn bạc, mọi người thống nhất chọn ngày 27/7/1947 (có ba con số 7 cho dễ nhớ) làm Ngày Thương binh toàn quốc…
|
Sự quan tâm, thăm hỏi đến các bà mẹ VNAH là nghĩa cử cao đẹp. |
Vào 6 giờ tối ngày 27/7/1947 tại xóm Bàn Cờ, xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên bắt đầu buổi mít tinh công bố ngày Thương binh toàn quốc. Có khoảng 300 đại biểu tham dự.
Năm 1955, ngày 27/7 Ngày Thương binh toàn quốc được đổi thành Ngày Thương binh - Liệt sĩ.
Năm 1997, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ, Khu kỷ niệm 27/7 được khánh thành và xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
Từ Khôi