Làm cáp treo Sơn Đoòng: Không đánh đồng mọi di sản

(LV) - Một hành trình khám phá, thám hiểm hay một hành trình tâm linh nếu không có sự trải nghiệm mà chỉ “ăn sẵn” theo tâm lý nhanh, gọn thì không khác gì tinh hoa ẩm thực bị biến thành “đồ ăn nhanh”…

>>> Không làm cáp treo Sơn Đoòng nếu UNESCO không đồng ý 

>>> Nhân sự kiện UNESCO công nhận Tràng An là Di sản thế giới 

Vừa qua, tỉnh Quảng Bình đã tiến hành họp báo thông báo chính thức về những thông tin xung quanh dự án cáp treo Phong Nha - Kẻ Bàng do UBND tỉnh Quảng Bình cấp phép cho Tập đoàn Sun Group với tổng kinh phí đầu tư 3000 tỷ đồng. Dự án này có chiều dài hơn 10km, gồm 2 chặng: Tuyến cáp treo 1 dây nối từ cửa Động Phong Nha đến cầu Trạ Ang và tuyến cáp treo 1 dây nối từ cầu Trạ Ang đến cách cửa sau động Sơn Đoòng 300 mét. Tuyến cáp treo sẽ có 30 trụ, mỗi trụ đều được gắn camera 360 độ.

Tuyến cáp được thiết kế có khả năng phục vụ 1.000 lượt khách/giờ giúp du khách chỉ mất 30 phút là được chiêm ngưỡng hang động đẹp nhất thế giới, thay vì phải mất khoảng từ 65 triệu tới 100 triệu đồng/người và mất 6 ngày ròng rã đi tour như hiện nay trong khi mỗi năm chỉ hạn chế đưa khoảng vài trăm khách tham quan hang Sơn Đoòng và đã kín tour đặt sẵn đến năm 2016.

Dự án được công bố đã dấy lên ý kiến nhiều chiều từ dư luận trong đó chủ yếu là băn khoăn về việc gìn giữ đặc trưng của một thương hiệu du lịch cũng như giá trị của một di sản thế giới độc nhất vô nhị.

Sơn Đoòng hiện đang được biết đến là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.

“Giá trị của Sơn Đoòng rất lớn, rất quý, tính độc đáo của nó đã trở thành di sản đặc biệt quốc gia và di sản tầm thế giới, hàng triệu triệu năm mới tạo ra được một giá trị di sản như thế. Nó quý như kim cương, ta phải làm sao để nó càng ngày càng giá trị, kim cương ngày càng trong suốt và lấp lánh hơn chứ không phải sau một thời gian khai thác mà bị hủy hoại trở thành rác”, ông Phan Đình Tân, người phát ngôn Bộ VHTTDL nhấn mạnh đồng thời thẳng thắn bày tỏ: “Du khách không thích vẻ đẹp lộ thiên mà thích vẻ đẹp tiềm ẩn và mỗi di sản có một vẻ đẹp riêng, chứ không phải là đồng hóa, phổ cập hóa mọi di sản, đồng hóa mọi nhu cầu của mọi người giống nhau được đâu. Người ta thích tìm hiểu những cái đặc biệt, thích tìm hiểu những cái khác biệt. Tính toán cái này phải có những nghiên cứu độc lập, các chuyên gia nghiên cứu về môi trường về khoa học địa chất địa mạo để có sự khách quan và không thể thiếu sự phản biện xã hội”.

Ông Tân cũng khẳng định: “Không nên đồng hóa các sản phẩm du lịch. Sản phẩm du lịch phải mang tính đặc thù, đừng áp đặt sản phẩm này sang sản phẩm khác. Như thế là đi đại trà, mà đi đại trà sẽ kéo theo những hệ lụy về sinh thái, về môi trường, về ô nhiễm tiếng ồn và cả sự phá hoại của những người vô ý thức”.

Sơn Đoòng chứa đựng những giá trị của một di sản thế giới độc nhất vô nhị.

Một hành trình khám phá, thám hiểm hay một hành trình tâm linh nếu không có sự trải nghiệm mà chỉ “ăn sẵn” theo tâm lý nhanh, gọn thì không khác gì tinh hoa ẩm thực bị biến thành “đồ ăn nhanh”. Hình ảnh các cụ “mớ ba mớ mảy, cơm nắm nước lọ” đi từ chân núi lên đến nơi thoát tục là hành trình tâm linh khi đến với chùa Hương. KTS Lại Thành Tín cũng cho rằng: “Không thể gọi là đánh đổi hay mặc cả mà đó chính là một giá trị tinh thần”. Điều đó cũng hoàn toàn có ý nghĩa tương tự với những ai mong muốn được thám hiểm hang động Sơn Đoòng.

Một dự án xây dựng liên quan đến một Di sản quốc gia đặc biệt và là Di sản thế giới nhưng những cơ quan liên quan từ Bộ Xây dựng, Bộ VHTTDL đến UNESCO đều khẳng định chưa nhận được công văn của Tỉnh báo cáo về dự án này. Ông Tân khẳng định: “Quảng Bình không có quyền tự quyết di sản này. Khi tác động đến di sản thì phải căn cứ vào Luật Di sản văn hóa và những cam kết quốc tế mà Việt Nam đã cam kết khi di sản này được công nhận”.

Trước những ý kiến lo ngại của giới chuyên môn về việc xây dựng cáp treo có thể ảnh hưởng tới di sản thiên nhiên đã được công nhận, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Tuấn Anh cũng đã khẳng định: “Cứ theo Luật mà làm!”.

Hang Sơn Đoòng được hình thành khoảng 2 - 5 triệu năm trước. Hang có chiều rộng 150 mét, cao hơn 200 mét và dài hơn 7.000 mét. Bên cạnh đó, trong hang còn có một dòng sông ngầm dài khoảng 2.500 mét cùng những cột nhũ đá cao tới 70 mét. Với kích thước như thế, hang Sơn Đoòng đã vượt qua hang Deer ở Vườn quốc gia Gunung Mulu của Malaysia (với chiều cao 100 m, rộng 90 m, dài 2 km) để chiếm vị trí là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.