“Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu”

(LV) - Hưởng ứng sự kiện Hội sách Hoàng thành Thăng Long năm 2019, Sống – thương hiệu sách tác giả Việt cho ra mắt cuốn sách “Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu”.

Cuốn sách là hồi kí ghi lại những kỉ niệm của tác giả Trung Sỹ từ khi còn là một cậu bé Hà Nội cũ, chứng kiến đất nước chuyển mình qua từng giai đoạn, từng cột mốc.

Trên từng trang viết, Hà Nội của Trung Sỹ hiện ra không lấp lánh hoa lệ hay lãng mạn tình tứ. Có một Hà Nội khác thật hơn bởi những khó khăn, lầm than cơ cực ngày ấy. Ở đó, Hà Nội là những ngày sau giải phóng miền Bắc, mọi người trở về từ nơi sơ tán với niềm hân hoan cùng nỗi lo toan xây dựng lại cuộc sống cũ. Nhưng chẳng lâu sau, lại dắt díu nhau đi sơ tán khỏi các trận định tái bắn phá. Đám trẻ ngồi dưới gầm cầu thang ôm đầu sơ hại, đợi tiếng máy bay địch đã khuất xa. Hà Nội trong tuổi thơ của những đứa trẻ 6x khi ấy là các quầy mậu dịch đông đúc người xếp hàng cùng gương mặt mệt mỏi và các cô mậu dịch viên khó tính. Mái tóc phi-dê của mẹ và căn gác nơi bà nội làm việc có một mùi giấy mốc kì lạ. Hà Nội không phải với 36 phố phường sầm uất nơi kinh kì, mà là xưởng làm mì gia công “100 cân bột thì nhận 94 cân mì sợi. Có lẽ vì dính mồ hôi con người mà các sợi mì gia công có vẻ dai và mặn hơn các sợi mì nhà nước.”

Bìa cuốn Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu.

Tuổi thơ của Trung Sỹ trong “Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu” quả thật gắn với tem phiếu, với phiếu gạo phiếu dầu mẹ phải đong đếm từng chút một. Với mũ rơm tránh đạn khi về quê sơ tán, cũng là chiếc mũ rơm hôm qua vẫn thấy bạn cùng bàn mình đội, mà hôm nay đã nghe tin nó dẫm phải mìn sẽ không về nữa. Tuổi thơ của Trung Sỹ trong cuốn hồi kỉ được kể lại bằng một giọng bình tĩnh nhưng ẩn chứa bên trong là nỗi đau buồn tiếc nuối cho những năm tháng và phận người ấy. Không những vậy, tuổi thơ của Trung Sỹ cũng chính là những niềm băn khoăn của một đứa trẻ trong gia đình tư sản dân tộc cũ về thời thế, xã hội khi ấy.

Vẫn là kết cấu dòng thời gian quen thuộc, tác giả bằng trái tim đong đầy tình yêu với mảnh đất này đã vẽ ra một Hà Nội những năm 70 của thế kỉ trước rất chân thực, rất đẹp. Chân thực đến nỗi người đọc bất ngờ bật cười bởi sự trào phúng, mỉa mai ở trang trước, thì ngay trang viết sau lại có thể lắng đọng bởi sự duyên dáng, hóm hỉnh đến kì lạ về thời thế và con người khi ấy.

Dường như khi mọi thứ phát triển hơn, người ta lại hay tìm về những cái xưa cũ. Nhưng có nhiều điều xưa cũ về Hà Nội bị chê là nhàm chán, thì qua từng câu chữ của “Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu”, tác giả Trung Sỹ đã mở ra cho người đọc cả một cánh cửa đến với Hà Nội rất khác. Hà Nội vẫn đong đầy lòng người, nhưng Hà Nội vất vả hơn, lầm than hơn, khó nhọc hơn, và cũng nhiều điều vương vấn hơn.

Tác giả Trung Sỹ tên thật là: Xuân Tùng, sinh năm 1960 trong một gia đình tư sản dân tộc, viên chức cũ ở Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp Trung học năm 1978, ông tham gia chiến tranh biên giới Tây Nam từ năm 1978 đến 1983. Giải ngũ về công tác tại Công ty Vinaconex cho đến khi nghỉ hưu. Trước Hà Nội, mũ rơm và tem phiếu, ông đã xuất bản cuốn Chuyện lính Tây Nam.

Hoài Nam