Quảng Ninh: Lễ hội Tiên Công Quảng Yên đón nhận Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia

(LV) - Sáng 20/2/2018, tại Khu di tích lịch sử miếu Tiên Công, xã Cẩm La, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh, UBND thị xã Quảng Yên đã tổ chức khai mạc lễ hội Tiên Công và đón nhận bằng ghi danh lễ hội Tiên Công là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia.

>>> Lễ hội kỷ niệm 229 năm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa 

Thay mặt cho Cục di sản Văn Hóa, phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Vũ Văn Diện – Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh giá trị lịch sử, văn hoá tiêu biểu của lễ hội Tiên Công đã được lưu giữ hàng trăm năm qua. Đồng chí cũng đề nghị thời gian tới thị xã Quảng Yên cần sớm hoàn thành đề án bảo vệ và phát triển Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia lễ hội Tiên Công. Ban quản lý di tích và chính quyền thị xã Quảng Yên triển khai các biện pháp đảm bảo an ninh trật tự, quản lý dịch vụ, cảnh quan, môi trường khu di tích, lễ hội, đồng thời tăng cường tuyên truyền, quảng bá những giá trị, nét đẹp của lễ hội đến du khách gần xa. Bên cạnh đó, thị xã Quảng Yên cần tăng cường tập huấn, nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ văn hoá và nâng cao nhận thức cộng đồng dân cư trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của lễ hội.

Đồng chí Vũ Văn Diện (bên phải) đại diện cho Cục Di sản Văn hóa trao bằng di sản phi vật thể Quốc gia Lễ hội Tiên Công cho chính quyền nhân dân thị xã Quảng Yên.

Lễ hội Tiên Công hay còn gọi là lế “Rước người” là một lễ hội độc đáo và lớn ở Quảng Ninh. Lễ hội diễn ra từ ngày mồng 5 đến ngày mồng 7 tháng giêng âm lịch để tưởng nhớ các vị tiên công đã khai khẩn, lập nên hòn đảo Hà Nam, Quảng Yên trù phú như này hôm nay.

Theo sử sách, Truyền thuyết kể rằng, vùng đảo Hà Nam là do một số nhóm Tiên Công và dân cư từ kinh thành Thăng Long đến đây quai đê, lấn biển, tạo dựng thành. Mỗi độ xuân về, các cụ Tiên Công (những người đầu tiên có công khai phá và tạo lập nên vùng đảo Hà Nam) lại nhớ những buổi hội hè, đình đám chốn kinh thành xưa, nên đã vời các bô lão tuổi tác cao nhất trong làng xã “trộm” đóng y phục giống như đức vua ngồi lên võng đào, kiệu rồng để con cháu xúm lại nghinh rước lên miếu đường và bày soạn vật phẩm tế lễ. Mọi hoạt động diễn ra như thể ở triều đình với lọng che, phường nhạc bát âm, hát xướng... dần dần đã hình thành một lễ hội “Rước người” độc đáo của vùng đảo này. Còn theo các tư liệu lịch sử, thì từ thời Lý - Trần đã có một số vạn chài đến vùng đất Quảng Yên ngày nay sinh sống, họ đã dựa vào những gò đất cao trên triều để dãi chài, phơi lưới. Đến đầu thế kỷ XV, khoảng từ năm 1434 - 1500, có 6 nhóm Tiên Công và dân cư đến quai đê lấn biển, khẩn hoang đất đai trồng lúa, lập làng, tạo thành khu đảo Hà Nam. Trong đó có 17 vị Tiên Công, người quê ở phường Kim Hoa (nay là phường Kim Liên), huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, phía Nam thành Thăng Long (nay là Hà Nội). Để tưởng nhớ công ơn các vị Tiên Công, người dân toàn xã Phong Lưu đã lập miếu thờ thập thất Tiên Công ở thôn Cẩm La để tuần rằm lễ tiết, tứ thời phụng thờ.

Hoạt cảnh Lễ “Rước người sống” ở Lễ hội Tiên Công, Quảng Yên, Quảng Ninh.

Trải qua hơn 500 năm tồn tại, lễ hội Tiên Công vẫn giữ nguyên sắc độc đáo của một lễ hội cổ xưa (thế kỷ XV). Năm 1990, lễ hội Tiên Công đã được Nhà nước xếp hạng di tích đặc biệt cấp quốc gia.

Đặc biệt, tại lễ khai mạc hội Tiên Công năm nay còn có chương trình nghệ thuật với chủ đề “Về miền di sản văn hóa Tiên Công” với sự tham gia biểu diễn của gần 100 diễn viên, quần chúng tái hiện lại bức tranh mở rộng bờ cõi, khai khẩn đảo Hà Nam, Quảng Yên của 17 vị Tiên Công từ kinh thành Thăng Long thế kỷ XV. Lễ hội Tiên Công sẽ diễn ra đến hết ngày 22/02/2018. Đây cũng là lễ hội mở đầu cho chương trình Năm Quốc gia du lịch 2018 của tỉnh Quảng Ninh.

Với những giá trị đặc biệt về văn hóa lịch sử, ngày 8/5/2017, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định số 1852/QĐ – BVHTTDL ghi danh lễ hội Tiên Công của TX Quảng Yên, tỉnh (Quảng Ninh) là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Như vậy, đến nay tỉnh tỉnh Quảng Ninh hiện có 4 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là: Then (Nghi lễ của người Tày tỉnh Quảng Ninh); Hát Nhà tơ (Hát Cửa đình); Lễ hội Đền Cửa Ông; Lễ hội Tiên Công.

Long Vũ