Đa dạng các vở diễn tại Liên hoan Cải lương toàn quốc 2018

(LV) - Đó là nhận định của các nghệ sỹ khi tham dự Liên hoan Cải lương toàn quốc 2018 vừa kết thúc với lễ bế mạc vào ngày 19/9/2018 tại Long An.

>>> Đông đảo khán giả tham dự khai mạc Liên hoan Cải lương toàn quốc 2018 

Diễn ra vào đúng thời điểm chẵn 100 năm ngày cải lương ra đời và kết thúc cũng cận kề ngày giỗ Tổ ngành sân khấu, Liên hoan Cải lương toàn quốc 2018 với 15 ngày liên tục sáng đèn như một cơ duyên, một lễ báo công tưng bừng với Tổ nghiệp.

NSND Lê Chức- Phó Chủ tịch Hội nghệ sỹ Sân khấu Việt Nam phát biểu tại Lễ bế mạc.

Liên hoan đã khép lại bằng Lễ Bế mạc và trao giải vào tối 19/9 tại sân khấu Đoàn Nghệ thuật Cải lương Long An trong niềm vui chung và một niềm tin lớn vào việc “lương truyền tuồng tích, cải cách hát ca” và quảng bá cho nghệ thuật cải lương, sánh kịp với nền văn minh thời đại.

Với 32 vở diễn của 25 đơn vị chia đều 2 - 3 buổi diễn/ngày cùng với đó là việc di chuyển giữa Long An và Thành phố Hồ Chí Minh để thẩm định các vở diễn của một số đơn vị ngoài công lập tại các sân khấu thành phố đã thể hiện sự linh động và tạo điều kiện hết mức của Ban Tổ chức, Hội đồng Nghệ thuật mong muốn trao thêm cơ hội cho các đơn vị được tham dự, để nhiều nghệ sĩ có điều kiện bộc lộ tài năng và tình yêu sân khấu của mình. Đây cũng chính là nét mới của Liên hoan lần này so với các kỳ tổ chức trước đây.

BTC trao Huy chương Vàng cho các nghệ sĩ.

Về chất lượng của Liên hoan, NSƯT Lê Chức, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam - Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật đã đưa ra đánh giá: Do không khống chế nên đề tài và nội dung của 32 vở diễn khá đa dạng, bao gồm đề tài chiến tranh cách mạng; đề tài về những vấn đề xã hội và gia đình; xây dựng Đảng; đề tài nông nghiệp nông thôn; đề tài về thân phận buồn thương; đề tài tôn giáo…Dường như nhiều mặt của cuộc sống từ xa xưa đến hôm nay được hiện diện trên sân khấu của 32 vở diễn với những góc nhìn và phương thức tiếp cận khác nhau, nhưng không dừng lại chỉ ở “duy cảm” tự thân cải lương, mà đã có sự cân nhắc của lý trí (“duy lý”) và hướng đến “duy mỹ” (cái đẹp) cho nghệ sĩ và khán giả.

Trên nền tảng của tình hình kịch bản như trên, liên hoan đã đón nhận những vở diễn sống động cụ thể từ một ý tưởng nghệ thuật của đạo diễn cùng ê kíp sáng tạo, nhất là với từng đoàn biểu diễn.

Chất xung đột, chất thơ, có sự trữ tình, tự sự, tả thực, ước lệ…. hoặc đan xen nhau đã được các đạo diễn sử dụng một cách đắc địa, đúng kỹ thuật và hiệu quả trong các vở diễn.

Ở Liên hoan lần này, một số vở diễn đã dùng màn hình led để mở rộng không gian, tăng thêm yếu tố minh họa; trang trí mỹ thuật đa dạng về phong cách.

Trong số 25 đơn vị tham dự Liên hoan lần này, có 17 đơn vị nghệ thuật công lập, còn lại là 8 đơn vị được tổ chức hoạt động theo mô hình xã hội hóa, đã vượt qua những khó khăn về tập hợp lực lượng, huy động được tài chính để dàn dựng vở và biểu diễn dự thi là một sự cố gắng lớn lao, đáng trân trọng.

Một tiết mục trong chương trình nghệ thuật Tài danh hội tụ tại Lễ bế mạc.

Tuy nhiên, NSƯT Lê Chức cũng thẳng thắn chỉ ra, ở Liên hoan lần này đó là chưa có nhiều kịch bản mới sáng tác, hoặc viết trực tiếp cho loại hình, vẫn phải dựa vào số kịch bản đã có từ khá lâu, được chuyển thể. Số lượng các vở diễn phục dựng lại chiếm số lượng không nhỏ. Thiếu vắng trên sân khấu những kịch bản lớn, xứng tầm với tư tưởng và thời đại hôm nay. Kịch bản viết về quá trình diễn biến, phát triển tâm lý con người trong xã hội và đời sống đương đại có khi còn thiếu sự hợp lý, sự giản dị tự nhiên và có phần gượng ép. Có một số lời thoại, ca từ rơi vào tình huống nhạy cảm chính trị trong vấn đề biển đảo, đất đai, tình đồng đội… Chỉ đạo nghệ thuật của một số đơn vị còn thiếu sự phối với đạo diễn nên đã ảnh hưởng đến chất lượng tác phẩm.

Sân khấu Cải lương cần nhiều hơn, cấp thiết hơn sự xuất hiện và khẳng định mình của lực lượng đạo diễn chuyên ngành có kiến thức tổng hợp, chuyên sâu, có tâm huyết và trách nhiệm nghề nghiệp để có sự bứt phá trong tư duy đổi mới cách tân, kịp với sự phát triển tâm lý con người trong đời sống và sinh hoạt hôm nay. Còn quá ít các đạo diễn trẻ, mới, có năng lực nghệ thuật cũng là một thực tế “chưa vui” của Liên hoan lần này.

Có diễn viên gánh vai quá sức mình về hình thể và khả năng ca diễn, ca lỗi nhịp, thiếu màu, chưa tròn vành rõ chữ, thiếu sự nền nã giản dị và chắc chắn của các âm tiết. Vẫn có một số nghệ sĩ mắc những lỗi cơ bản, rất đáng tiếc như: không thuộc lời thoại và ca từ, phản cảm nhất là khán – thính giả nghe thấy cả tiếng nhắc tuồng từ 2 bên cánh gà vọng xuống khán phòng; có diễn viên không bật mic hoặc bật một cách tùy tiện; có diễn viên lại để rơi râu, rơi mũ, tạo hình thiếu ý thức thẩm mỹ…

Ban Tổ chức đã trao 49 Huy chương Vàng, 66 Huy chương Bạc cho cá nhân các nghệ sĩ; 06 vở diễn đã được trao Huy chương Vàng, đó là các vở: Chiếc áo thiên nga (Nhà hát Cải lương Việt Nam), Kiếp tằm (Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh), Tổ quốc nơi cuối con đường (Nhà hát Thế giới trẻ - Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh), Hiu hiu gió bấc (Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang), Cuộc đời của mẹ (Đoàn Nghệ thuật cải lương Long An), Bão táp một vương triều (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Đồng Nai); 07 vở diễn đạt Huy chương Bạc: Phù sa đỏ (Đoàn Văn công Quân khu 9), Hồn của đá (Công ty TNHH Nguyễn Vĩnh Lộc), Những tấm lòng vàng (Nhà hát Cải lương Hà Nội), Bão dậy trời Long Hưng (Đoàn Nghệ thuật tổng hợp Tiền Giang), Cánh buồm ngược gió (Nhà hát Tây Đô), Người đồng bằng (Đoàn Văn công Đồng Tháp), Nỗi niềm sau cuộc chiến (Chi hội Nghệ sĩ sân khấu tỉnh Cà Mau).

Bên cạnh đó Liên hoan cũng vinh danh các cá nhân đạt giải xuất sắc dành cho các thành phần sáng tạo: Tác giả xuất sắc: Hoàng Song Việt - NSƯT Triệu Trung Kiên với vở diễn Cuộc đời của mẹ – Đoàn Nghệ thuật Cải lương Long An; Đạo diễn xuất sắc: NSND Hoàng Quỳnh Mai với vở diễn Chiếc áo thiên nga – Nhà hát Cải lương Việt Nam; Nhạc sĩ xuất sắc: nhạc sĩ Minh Tâm với vở diễn Hiu hiu gió bấc – Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang; Họa sĩ xuất sắc: họa sĩ Trần Hồng Vân với vở diễn Tình yêu thời chiến – Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang.

Thanh Tâm