Chính sách hỗ trợ nghệ nhân góp phần tri ân “báu vật nhân văn sống”

(LV) - Nếu không được trao truyền giữa các thế hệ, di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ lâm vào tình trạng phải “bảo vệ khẩn cấp”. Vì vậy rất cần có chính sách ưu đãi đối với nghệ nhân, nhất là những nghệ nhân có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, thu nhập thấp, mắc bệnh hiểm nghèo…

>>> Để tự hào là người Việt Nam 

>>> Lễ hội trang trọng và thận trọng 

>>> Ban hành Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể 

Nghệ nhân nhân dân và nghệ nhân ưu tú là những “báu vật nhân văn sống”. Họ chính là chủ thể của di sản, vừa là người sáng tạo, vừa là người trình diễn và phát triển, trao truyền những di sản văn hóa phi vật thể từ đời này sang đời khác.

Việc lập hồ sơ, xét duyệt và công nhận danh hiệu Nghệ nhân nhân dân (NNND) và nghệ nhân ưu tú (NNƯT) thuộc thẩm quyền của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch. Việc xây dựng chính sách ưu đãi thuộc thẩm quyền của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Còn trình tự thủ tục, phê duyệt chế độ ưu đãi trực tiếp cho các nghệ nhân thuộc thẩm quyền của hệ thống chính quyền. Do vậy, chính sách ưu đãi với nghệ nhân phải có sự phối hợp liên ngành một cách kịp thời, nhịp nhàng.

Cụ Hà Thị Cầu, một trong những nghệ nhân đã ra đi trước khi được hỗ trợ. Ảnh: Internet

Trên cơ sở pháp lý tại Điểm C, Khoản 1 điều 26 của Luật Di sản Văn hoá sửa đổi nêu: “Trợ cấp sinh hoạt hằng tháng và ưu đãi khác đối với nghệ nhân đã được phong tặng danh hiệu vinh dự nhà nước có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn”, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã dự thảo Nghị định quy định việc hỗ trợ đối với NNND, NNƯT có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn. Ngoài hưởng trợ cấp, các nghệ nhân còn được hỗ trợ bảo hiểm y tế và mai táng phí.

Theo dự thảo, Nghị định sẽ phân ra 4 nhóm đối tượng có điều kiện, hoàn cảnh và mức độ khó khăn khác nhau để xem xét hỗ trợ. Điểm chung của 4 nhóm đối tượng là đều có thu nhập bình quân thấp hơn mức lương cơ sở do Chính phủ quy định. Mức hỗ trợ được chia làm 3 loại: 700.000 đ/tháng, 900.000 đ/tháng và 1.100.000 đ/tháng. Tuy nhiên, đa phần các nghệ nhân đều không hưởng lương ngân sách, vậy thì cách tính thu nhập sẽ rất khó khăn. Nhất là khi việc xem xét hồ sơ và thẩm định được giao cho chính quyền cấp xã, sau đó mới trình lên cấp huyện xét duyệt (thông qua Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội).

Điểm tích cực của Nghị định dự thảo là hồ sơ không tạo ra những khó khăn về thủ tục hành chính cho các nghệ nhân. Theo quy định, hồ sơ chỉ cần có: Tờ khai cá nhân có xác nhận của chính quyền cấp xã; Bản sao quyết định phong tặng danh hiệu nghệ nhân. Đối với nghệ nhân mắc bệnh hiểm nghèo cần có bản sao giấy ra viện hoặc giấy hội chẩn của bệnh viện. Trường hợp nghệ nhân là người khuyết tật hoặc phải chăm sóc người khuyết tật thì cần có thêm giấy chứng nhận khuyết tật hoặc Biên bản giám định mức độ khuyết tật của cơ quan có thẩm quyền. Đối với trường hợp hỗ trợ mai táng phí thì chỉ cần có bản khai của người thân, tổ chức lo mai táng và giấy chứng tử.

Nghị định dự thảo quy định việc hỗ trợ đối với NNND, NNƯT có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn sẽ được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội lấy ý kiến cho đến hết ngày 26/7/2015. Mong rằng Nghị định dự thảo sẽ sớm được thông qua để góp phần hỗ trợ tích cực và tri ân tới các nghệ nhân - những “báu vật nhân văn sống”. Đây cũng là việc làm thiết thực thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.